Τρίτη 2 Οκτωβρίου 2007

Ο Γ.Παπανδρέου και η "ρήξη" με το Σημιτικό ΠΑΣΟΚ.

Μερικές σκέψεις για την "ηθική" στην πολιτική, την άνοδο του Γ. Παπανδρέου στίς δημοσκοπήσεις - μετά και την επεισοδιακή συνέλευση της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ - και τις σχέσεις του Ε. Βενιζέλου με τον εκσυγχρονισμό.


Είναι σαφές ότι από τη στιγμή που ο Γ. Παπανδρέου διαθέτει την εικόνα ενός πιο «ανθρώπινου» πολιτικού, διαθέτει και ένα συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στον Ε. Βενιζέλο το οποίο θα του δώσει κάποιους πόντους – τόσο μεταξύ των πολιτών όσο και μεταξύ των φίλων του ΠΑΣΟΚ. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι προφανής η προσπάθεια του Ε. Βενιζέλου να εμφανιστεί πιο ήπιος, λιγότερο παρορμητικός, πιο ενωτικός και λιγότερο επιθετικός αν και πάντα κριτικός. Ωστόσο αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί την αιχμή του δόρατος του πολιτικού του μηνύματος. Μια τέτοια προσπάθεια θα τον παγιδεύσει σε ένα ανέξοδο, σχεδόν απολιτικό διάλογο από τον οποίο δεν μπορεί να κερδίσει πολλά. Σίγουρα πρέπει να «βελτιώσει» αυτή του την εικόνα όχι μόνο για να αυξήσει τις πιθανότητες εκλογής του, αλλά και επειδή εν τέλει η ηθική στην πολιτική πρέπει να είναι στο προσκήνιο.

Ωστόσο μια πολιτική διαμάχη δεν πρέπει (και δεν πρόκειται) να κριθεί εκεί. Όπως δεν πρέπει (και επίσης δεν πρόκειται εν τέλει) να κριθεί στο διακύβευμα «ποιος μπορεί να νικήσει τον Καραμανλή». Οι ηγετικές ικανότητες, η ευστροφία, η τιμιότητα και η ανθρωπιά είναι όλες σημαντικές παράμετροι που έχουν ρόλο στην πολιτική, και πρέπει να απασχολούν τόσο το κοινό όσο και αυτούς που συμμετέχουν στην πολιτική. Ωστόσο, επαναλαμβάνω οι πολιτικές διαμάχες και διαδικασίες δεν κρίνονται σε αυτή τη βάση (που απομονωμένη στην ουσία οδηγεί σε απολιτικές συγκρούσεις) αλλά μέσα από τη σύγκρουση των ιδεών και των πολιτικών οραμάτων.

Είναι σαφές ότι ο Ε. Βενιζέλος έχει ένα αναπτυγμένο πολιτικό όραμα (και ιδέες) για το σύγχρονο ΠΑΣΟΚ και την σοσιαλδημοκρατία το οποίο το έχει καταθέσει στα βιβλία του, αλλά το οποίο δεν αποτυπώνεται με σαφήνεια στις 20 θέσεις του, που είναι μάλλον γενικόλογες. Διαθέτει βεβαίως προβάδισμα έναντι ενός αντιπάλου ο οποίος δεν είχε ποτέ πρόγραμμα και όραμα (αλλά ούτε και τη θέληση να φτιάξει ένα) - πέρα ίσως από το θολό «άλλαξε τα όλα» το οποίο δεν μετουσίωσε ποτέ σε πράξη - και που παγιδεύτηκε σε μια ανούσια, παλαιοκομματική αντιπολιτευτική πολιτική, αλλά θα πρέπει η πλευρά του Βενιζέλου να γίνει πιο αιχμηρή και τολμηρή στις πολιτικές τοποθετήσεις της. Το περιεχόμενο της νέας ταυτότητας του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να γίνει πιο απτό κατά την παρουσίαση του προκειμένου να πείσει περισσότερο κόσμο.

Επιπλέον σε σχέση με τα παραπάνω και με βάση τη διαγραφόμενη σημαντική ενίσχυση του Γ. Παπανδρέου στις δημοσκοπήσεις, χρειάζονται μερικές ακόμη παρατηρήσεις.

Είναι προφανές ότι ο Γ. Παπανδρέου ευνοείται από την ταύτιση του Ε. Βενιζέλου (στα μάτια του κόσμου) με τον κ. Σημίτη και από την δική του πλήρη ρήξη με τον πρώην πρωθυπουργό. Το επιχείρημα που σκιαγραφεί ο Γ. Παπανδρέου, ότι δηλαδή φταίει το «αντιλαϊκό» παρελθόν του ΠΑΣΟΚ για την κακή εικόνα του κόμματος και ότι τον ίδιο τον σαμπόταραν όταν επιχείρησε να αλλάξει τα πράγματα και ότι δηλαδή ότι ο ίδιος δεν φταίει αλλά είναι θύμα του «κακού» εκσυγχρονιστικού» παρελθόντος και ότι τελικά αξίζει μιας νέας ευκαιρίας με σκοπό να «τα αλλάξει όλα» (ρήξη), πείθει πολύ κόσμο (φάνηκε και από τις απαντήσεις για τα αίτια της ήττας στη δημοσκόπηση της Metron για τον Αντ1). Είναι εύκολο να δει κανείς ότι μεταξύ μιας μεγάλης μερίδας των πολιτών είναι διάχυτη μια δυσθυμία απέναντι στον κ. Σημίτη και στο «εκσυγχρονιστικό» έργο του ΠΑΣΟΚ. Μια πλειοψηφία των πολιτών καταδικάζει αυτό το παρελθόν και το θεωρεί «αντιλαϊκό» - κυρίως για λόγους που έχουν να κάνουν με την επικράτηση μιας λαϊκίστικης λογικής αλλά αυτό δεν έχει σημασία.

Η συμβολική τοποθέτηση λοιπόν του Ε. Βενιζέλου (από τις έμμεσες πράξεις του, τα λόγια του αλλά και από κάποιες πράξεις του Κ. Σημίτη) στο πλευρό του πρώην πρωθυπουργού αφαιρεί πολλά από την πειστικότητα του πολιτικού του εγχειρήματος. Δεν εμφανίζεται σε καμία περίπτωση ως ο υποψήφιος της ρήξης, αλλά ως αυτός της συνέχειας και μάλιστα της συνέχειας με ένα «αντιλαϊκό» παρελθόν. Με ένα ΠΑΣΟΚ που λειτούργησε ως «κατεστημένο» και που «επιθυμεί εναγωνίως» τώρα να γυρίσει στην εξουσία που τόσο πολύ του έχει «λείψει». Αντιθέτως ο Γ. Παπανδρέου παρά τη γενικότερη αδυναμία στην πολιτική που τον χαρακτήρισε και τον χαρακτηρίζει, εμφανίζεται συμβολικά ως ο υποψήφιος της «ρήξης». Είναι άλλο πράγμα να θέλει ο Βενιζέλος να ενσωματώσει κριτικά τις επιτυχίες του «εκσυγχρονισμού» (που ήταν πολλές) και άλλο πράγμα να αφήνει να φανεί (που μπορεί να μην είναι αλήθεια αλλά δεν έχει σημασία) ότι είναι στην ουσία ο συνεχιστής του. Ναι ο Σημίτης ήταν από τους πιο επιτυχημένους πρωθυπουργούς και ναι ίσως και να είναι «εθνικό κεφάλαιο» αλλά το ΠΑΣΟΚ το 1996-2004, η λειτουργία του και η πρακτική του αποξένωσαν πολύ κόσμο (όχι μόνο από την Αριστερά) που ακόμα και σήμερα αντιδρά αρνητικά σε οτιδήποτε έχει σχέση με αυτή την περίοδο.

Είναι προφανές λοιπόν ότι ο Ε. Βενιζέλος θα πρέπει να είναι προσεκτικός και να αναθεωρήσει κάποια πράγματα αν δεν θέλει να βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων. Οι πολιτικές διαμάχες κερδίζονται στο συμβολικό επίπεδο των ιδεών, και αυτό δεν περιλαμβάνει μονάχα προγράμματα αλλά και ρητορικές εκφορές και βασικές κινητήριες ιδέες (που κυρίως αυτές) επηρεάζουν τις προτιμήσεις των ψηφοφόρων. Ο Αντρέας μίλησε για την «Αλλαγή» και την «Εθνική Ανεξαρτησία» και τον «Τρίτο Δρόμο». Ο Σημίτης για τον «Εκσυγχρονισμό» και τον «Εξευρωπαϊσμό». Ο Καραμανλής για τίποτα γι’ αυτό και δεν κατάφερε να δημιουργήσει πολιτική ηγεμονία. Ο Γ. Παπανδρέου, αν τον αφήσει η πλευρά Βενιζέλου, (και παρά το γεγονός ότι ρητά δεν το έχει κάνει ως τώρα) θα εμφανιστεί ως ο εκπρόσωπος της «ρήξης», πρώτα με το «καθεστωτικό» ΠΑΣΟΚ, με στόχο να φτιάξει ένα «σύγχρονο», «λαϊκό», σοσιαλδημοκρατικό κόμμα και στη συνέχεια (αν έχει τα κότσια και το μυαλό) με το ευρύτερο πολιτικό σκηνικό.

Το να λέει ο Ε. Βενιζέλος ότι τους θέλει όλους δεν λέει τίποτα, δεν τον οδηγεί οδηγεί πουθενά. Πρέπει κριτικά να πάρει τα καλά του εκσυγχρονισμού και παράλληλα και να δηλώσει (ή έστω να υπαινιχθεί) ότι θα οδηγήσετε το κόμμα στην εσωτερική αλλαγή (αυτό σημαίνει και φρεσκάρισμα στελεχικού δυναμικού, όπως έγινε με τον Θαπατέρο στο ΣΚ της Ισπανίας). Κυρίως πρέπει να στερήσει από τον Γ. Παπανδρέου το όπλο της ρήξης (που μάλλον άθελα του δημιούργησε με την κρίση στην Κοινοβ. Ομάδα). Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ξανασκεφτεί και τη διάσταση της εξωτερικής πολιτικής (άσκηση κριτικής σε μη-δημοκρατική, φιλελεύθερη ΕΕ, ρόλος της ΕΚΤ). Τα πραγματικά σημαντικά και εν τέλει ηγεμονικά πολιτικά προτάγματα στην Ελλάδα χτίζονται πρωτίστως στη βάση γενικών γραμμών για την εξωτερική πολιτική.

Δεν υπάρχουν σχόλια: