Το πραγματικό νόημα της "αριστερής" στροφής του ΠΑΣΟΚ.

Μερικές σκέψεις για τις πολιτικές εξελίξεις και το «νέο» ΠΑΣΟΚ.

Το θέμα είναι ότι το ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου μπροστά σε όλη αυτή την κουτοπόνηρη στρατηγική δεν κατάφερε σε καμία περίπτωση να ανταπεξέλθει. Και αυτό κυρίως επειδή ο αρχηγός του κόμματος δεν στάθηκε ικανός να δώσει στο ΠΑΣΟΚ ένα ξεκάθαρο ανταγωνιστικό (πολιτικά) ιδεολογικο-προγραμματικό προφίλ. Αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με το ενδεχόμενο μιας στροφής στα αριστερά, αν και σίγουρα πρέπει να περιέχει και αυτό το στοιχείο. Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι απλά ένα αριστερό κόμμα. Είναι ένα πολυσυλλεκτικό, κυβερνητικό κόμμα που πρέπει να παρουσιάσει ένα πειστικό πρόγραμμα εξουσίας που να απαντά με σαφείς τοποθετήσεις στα καίρια ζητήματα της εποχής όπως αυτά προκύπτουν από τη διεθνή θέση της χώρας και τις δεσμεύσεις της. Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να απαιτεί την έξοδο της χώρας από τον Ε.Ε., ούτε μπορεί να ξαναγυρίσει στην εποχή του αντι-ιμπεριαλιστικού μένους κατά των ΗΠΑ και στη συνθηματολογία «Τσοβόλα δώστα όλα». Το ΠΑΣΟΚ θα έπρεπε να είναι ένα κριτικό κόμμα της κεντρο-αριστεράς, το οποίο σημαίνει ότι ναι μεν μπορεί να ενσωματώσει πολλές από τις «λαϊκές ανησυχίες» όπως αυτές δημιουργήθηκαν από το 1996 και μετά (και που σε μεγάλο βαθμό δεν βρήκαν ανταπόκριση από τις τελευταίες κυβερνήσεις Σημίτη) αλλά με στόχο τη διαχείριση της εξουσίας.

Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να υιοθετήσει έναν παλαιομοδίτικο, άκριτο λαϊκισμό όπως φαίνεται να έχουν κατά νου ορισμένοι, δεν είναι το νόημα αυτό της αριστερής του στροφής. Αν το κάνει αυτό μπορεί μεν να κερδίσει τις εκλογές αλλά γρήγορα υπό το βάρος της ανευθυνότητας του θα βρεθεί ενώπιον πολύ άσχημων εκπλήξεων. Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να χτίσει ένα σύγχρονο, «λαϊκό», κεντρο-αριστερό λόγο που να το καθιστά σαφέστατα διακριτό από τη ΝΔ και να του επιτρέψει να χτίσει μια ευρύτερη κεντρο-αριστερή ηγεμονική πλειοψηφία. Η θέση αυτή δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να έρθει σε αντίθεση με το εγχείρημα του «εκσυγχρονισμού» (όπως το επιθυμεί και καλά κάνει από τη δική της πολιτική σκοπιά η Αριστερά) αλλά να το ξεπεράσει ενσωματώνοντας τις αρετές του.

Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να γίνει ένα κεντρο-αριστερό, «λαϊκό», σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Αυτό προϋποθέτει αμφισβήτηση (στα όρια της υπευθυνότητας και του εφικτού που επιβάλλει η άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής) του κυρίαρχου οικονομικού παραδείγματος που πηγάζει από την ΕΚΤ και την Ε.Επιτροπή, αμφισβήτηση του μονοπολικού χαρακτήρα του διεθνούς σκηνικού (σκληρότερες διαπραγματεύσεις με την υπερδύναμη όπου αυτό είναι εφικτό), έμφαση στον Ευρωπαϊκό χαρακτήρα της Ελλάδας και συστράτευση με αυτές τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις που επιθυμούν να αναδείξουν την Ευρώπη ως συνεκτικό και ανεξάρτητο πόλο στο διεθνές σύστημα. Παράλληλα βασική διακήρυξη της εξωτερικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ πρέπει να γίνει η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών των λαϊκά εκλεγμένων οργάνων της Ε.Ε. (το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) έτσι ώστε α) να αναδειχθεί επιτέλους ο δημοκρατικός χαρακτήρας της Ε.Ε. και να κερδίσει έτσι ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών και β) να οδηγηθούμε σε μια ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Ε.Ε. σε θέματα φορολογίας και ανταγωνισμού (πάντα όμως με βάση τον δημοκρατικό έλεγχο) έτσι ώστε αφενός να σταματήσει το κοινωνικό dumping στο οποίο οδηγούμαστε μετά την είσοδο των Ανατολικών χωρών και αφετέρου να ενισχυθεί ο αναδιανεμητικός χαρακτήρας της οικονομικής πολιτικής της Ε.Ε. και να μπουν πολιτικοί φραγμοί στο έργο της ΕΚΤ.

Μόνο στα πλαίσια μιας τέτοιας Ευρωπαϊκής πολιτικής μπορεί να έχει νόημα μια αναδιανεμητική πολιτική από την επόμενη κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Κυρίαρχοι στόχοι του «νέου» κεντρο-αριστερού, σοσιαλδημοκρατικού ΠΑΣΟΚ στο εσωτερικό πρέπει να είναι μια αναδιανεμητική πολιτική και μια ισχυρή και δίκαιη φορολογική πολιτική που θα πατάξει τις χρόνιες αδικίες και θα κατανέμει (πρωτίστως) τους πόρους στην Παιδεία (να βγούμε επιτέλους από την καθυστέρηση σε αυτό τον τομέα και να ξεπεράσουμε την Ευρώπη), στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και τις λοιπές υπηρεσίες και στην προστασία του περιβάλλοντος. Αυτά βέβαια προϋποθέτουν ρήξεις με παγιωμένες αντιλήψεις μεταξύ πολλών πολιτών (πολλοί από τους οποίους ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ), οπότε η διαδικασία αυτή πρέπει να γίνει (και να γίνει πραγματικά) σε βάθος χρόνου και με την ανάδειξη αντισταθμιστικών κινήτρων σε άλλους τομείς (όπως δηλαδή η πάταξη της διαφθοράς στη γραφειοκρατία και η ανθρώπινη αντιμετώπιση των πολιτών από τους δημόσιους υπάλληλους). Το ΠΑΣΟΚ πρέπει πείσει ότι θα τα πράξει αυτά (επειδή είναι και υπεύθυνο που γιγαντώθηκαν αυτές οι αντιλήψεις και συμπεριφορές) και αυτό μπορεί να το κάνει όχι μόνο με αυστηρές κυρώσεις αλλά με έναν συστηματικό πολιτικό λόγο υπέρ της υπευθυνότητας των πολιτών. Και όχι βεβαίως με αποφάνσεις του στυλ «λεφτά υπάρχουν, δεν είναι εκεί το πρόβλημα» όπως δήλωσε ο κ. Παπανδρέου στο debate… Τέλος η «συμμετοχική δημοκρατία» μπορεί και πρέπει να είναι πτυχή του προφίλ του «νέου» ΠΑΣΟΚ αλλά σε καμία περίπτωση το βασικό του πολιτικό μήνυμα…

Τα αποτελέσματα των εκλογών.

Νίκη της Αριστεράς και ταπεινωτική ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές. Με μεγάλη ικανοποίηση δέχτηκα τα αποτελέσματα όχι μόνο εξαιτίας της μεγάλης ανόδου της Αριστεράς αλλά και επειδή ο Γ. Παπανδρέου πήρε επιτέλους αυτό που του άξιζε. Παράλληλα η Νέα Δημοκρατία σημείωσε απώλειες και κατάφερε να επιβιώσει οριακά. Με ισχνή πλειοψηφία το μέλλον αυτής της κυβέρνησης διαγράφεται μάλλον δυσοίωνο. Ειλικρινά αναρατιώμαι αν υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι αυτή η κυβέρνηση μπορεί να εφαρμόσει οποιεσδήποτε μεταρρυθμίσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης (τουλάχιστον αυτές που συνάδουν με την ως τώρα οικονομική της πολιτική) χωρίς τον κίνδυνο να βρεθεί γρήγορα χωρίς την απαραίτητη πλειοψηφία. Επίσης μάλλον δεν πρέπει να υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι μπορεί να προχωρήσει στην αναθεώρηση του Συντάγματος, τουλάχιστον έτσι όπως το σχεδίαζε.

Ειλικρινά απορώ με τα στελέχη της συντηρητικής παράταξης που πανηγυρίζουν. Προφανώς χαίρονται για την κατρακύλα του ΠΑΣΟΚ (όπως και πολλοί άλλοι) αλλά επί τριάμισι χρόνια με ισχυρότατη πλειοψηφία και ποσοστό 45% δεν κατάφεραν να προχωρήσουν σε καμία από τις σοβαρές (για τους ίδιους πάντα) μεταρρυθμίσεις που είχαν στο νου. Με πρόσχημα τη (φαιδρή) απογραφή μετέθεσαν όλες τις μεγάλες άποφάσεις για τη δεύτερη τετραετία όταν ήλπιζαν ότι θα ξαναλάβουν μια σαφή εντολή. Τελικά η πραγματικότητα (μετά από τη γνωστή σωρεία σκανδάλων και ανικανότητας που στιγμάτισε τη διακυβέρνηση τους) τους διέψευσε παταγωδώς. Πλέον καλούνται να κυβερνήσουν με τεράστια προσόχή και προφανώς με την έυνοια/στήριξη του ΛΑΟΣ - πράγμα επώδυνο για την πολιτική ζωή.

Βεβαίως και δεν στεναχωριέμαι για τα μελλοντικά προβλήματα της κυβέρνησης Καραμανλή και όσο πιο λίγο παραμείνει στην εξουσία τόσο το καλύτερο, αλλά δεν μπορεί κανείς να μην υπογραμμίζει το πόσο πολύ απέτυχε τελικά η όλη κουτοπόνηρη πολιτική στρατηγική του πρωθυπουργού και της Νέας Δημοκρατίας.

Τα τσακάλια της Νέας Δημοκρατίας, παίρνοντας την έμπνευση τους από την κυβέρνηση Μπαρόσο που διαδέχτηκε τον Γκουτιέρες στην Πορτογαλία σκαρφίστηκαν την ιστορία της απογραφής. Έτσι σκέφτηκαν και πολιτική λιτότητας θα εφαρμόσουν, και το ΠΑΣΟΚ θα λοιδωρήσουν και στάση αναμονής θα καλλιεργήσουν μεταξύ των πολιτών και εν τέλει στο τέλος της 3ετίας/4ετίας θα ήταν ικανοί να ανακοινώσουν πανηγυρικά την έξοδο της χώρας από την επιτήρηση, την εκπληκτική μείωση του ελλείμματος (σε διάστημα τριών ετών) και υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Προεκλογικά θα κατέβαιναν με αυτά τα ατού θα έδιναν και κάποιες παροχές αφού πλέον η χώρα θα είχε βγεί από το δυσμενές καθεστώς, θα υπόσχονταν περισσότερες παροχές (αλλά και "μεταρρυθμίσεις") για τη νέα τετραετία και θα έβγαιναν πανηγυρικά. Αυτή ήταν η στρατηγική της 8ετίας που θα οδηγούσε σε μια ηγεμονία της ΝΔ. Στην προσπάθεια αυτή πίστεψαν (και σε αυτό είχαν δίκιο) ότι θα είχαν σύμμαχο το Γ. Παπανδρέου που και πειστικός δεν ήταν αλλά ήταν και πρόθυμος να συναινέσει στη συνταγματική αναθεώρηση.

Τελικώς όμως η προκλητική ανικανότητα τους ως κυβέρνηση (κανείς υγιώς σκεπτόμενος άνθρωπος δεν μπορεί παρά να τους καταδικάσει για τους 68 νεκρούς και να χλευάσει τους γελοίους ισχυρισμούς για τον "στρατηγό άνεμο" και τις "ασύμμετρες απειλές"), τα τρομακτικά σκάνδαλα και η επιβεβλημένη από την Αριστερά και το φοιτητικό κίνημα στροφή του Γιώργου σε ότι αφορά στο άρθρο 16, εξάρθρωσαν ολόκληρη την κουτοπόνηρη στρατηγική της ΝΔ.

Τελικά ο Καραμανλής με 68 νεκρούς λίγες μέρες από τις κάλπες και με το βάρος όλων των σκανδάλων, όχι μόνο προσέφυγε σε πρόωρες και μικρής διάρκειας εκλογές αλλά τις τελευταίες κρίσιμες ημέρες ακολούθησε την τακτική "δεν υπάρχω, άρα δεν φθείρομαι". Δεν είπε τίποτα για τίποτε, δεν συγκρούστηκε με κανέναν και ακόμα και στο debate ήταν σαν να βαριόταν τρελά. Κράτησε την ανάσα του μέχρι να τελειώσει η δοκιμασία και τελικά κατάφερε να επιπλέυσει - έστώ πύρρεια.

Αλλά αυτή είναι η βάση ολόκληρης της "συγκλονιστικής και νικηφόρας" στρατηγικής του Καραμανλή. Η κουτοπονηριά. Ξεκίνησε από την αντιπολίτευση υποσχόμενος τα πάντα στους πάντες (ποιος ξεχνά τις δηλώσεις για τους 250.000 συμβασιούχους) και σφυροκοπώντας το "σύστημα ΠΑΣΟΚ" για τις σχέσεις του με τους "νταβατζήδες" (μια πραγματικότητα πάντως) κατάφερε να επικρατήσει. Δεν πρόσφερε κανένα όραμα, καμία ιδέα, παρά μόνο την "καθαρή διαχείριση", "την επανίδρυση του κράτους" - που γνώριζε ότι δεν θα μπορούσε ουσιαστικά να εφαρμόσει. Κατάφερε να επικρατήσει ωρυόμενος για την "απατεωνιά" των άλλων και για τη δική του τιμιότητα. Μετά έβαλε μπροστά το σχέδιο απογραφή, άφησε τα δύσκολα για τη δεύτερη τετραετία (γιατί σε αντίθετη περίπτωση κινδύνευε να μη τη δεί) και περίμενε. Αν αυτό δεν είναι κουτοπονηριά του χείριστου είδους τότε τι είναι;

Ο άνθρωπος αυτός δεν ξεκίνησε ποτέ να μας πείσει για κάτι, αλλά να πατήσει πάνω στην απογοήτευση πολλών και να χρησιμοποιήσει μια εξευτελιστική για τη χώρα δοκιμασία με στόχο να βάλει στο "χρονοντούλαπο" τους πολιτικούς αντιπάλους του - ας μην ξεχνάει κανεις ότι στην Πορτογαλία το μεγάλο έλλειμμα έγινε γνωστό επί διακυβέρνησης Σοσιαλιστικού κόμματος και πρώτα ασχολήθηκε με το θέμα η Ε.Ε. και μετά έγινε η απογραφή. Εδώ έγινε για καθαρά πολιτικούς λόγους. Μόνοι τους το έβγαλαν και το κατασκεύασαν. Τελικά οι αντίπαλοι του κουτοπόνηρου πρωθυπουργού όντως μπήκαν σε μεγάλες περιπέτειες, αλλά η και η δικιά του η θέση είναι δεινή και το σενάριο για την ηγεμονία της ΝΔ έχει πάει περίπατο - οπότε και τελικά η δυσχερής θέση του ΠΑΣΟΚ μπορεί να ανατραπεί. Αλλά έτσι είναι όταν κατεβαίνεις στην πολιτική με στόχο να κοροϊδέψεις και να κρυφτείς από παντού για να μην φθαρείς (στην ουσία τακτική της λογικής "εγώ είμαι μέτριος αλλά ο τάδε έχει κάνει αυτό και ο δείνα το άλλο") τότε πολύ πιο γρήγορα από ότι περιμένεις θα βρεθείς ενώπιον δυσάρεστων εκπλήξεων.

Βέβαια το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί αφού αυτή κυβέρνηση ήταν τόσο ανίκανη (και όντως ήταν) και ο πρωθυπουργός ένας κουτοπόνηρος πολιτικός κατάφερε να επικρατήσει του ΠΑΣΟΚ; Απάντηση σε αυτό άλλη μέρα.